Leathanach don Cheiliúraí
Máirtín Mac Conmara MSC
Blackrock, Dublin
An ceathrú Domhnach déag
den bhliain
7 Iúil 2024
Machnamh
D’ordaigh Dia don fháidh Ezicéal seanmóir a dhéanamh dá mhuintir, cibé acu a éist siad nó nach ea, ionas go mbeadh a fhios acu go raibh fáidh ina measc. Tá glór fáidhiúil Dé i láthair san Eaglais agus sa domhan fiú dá mba mhian le daoine a mhalairt. Tá sé i láthair san Eaglais ar bhealach speisialta le linn ceiliúrtha liotúirgeacha, go háirithe le linn an Aifrinn, mar nuair a léitear na Scrioptúir san Eaglais is é Críost é féin atá i láthair ag fógairt a Shoiscéil. I leabhar Eizicéil cuirtear síos orthu siúd a dhiúltaigh guth Dé tríd an bhfáidh mar reibiliúnaithe. In aois ar bith, go háirithe san aois seo againne, tá go leor ann a dhiúltaíonn d’aon ghuth taobh amuigh de sin a fheictear ag na céadfaí mar chur isteach do-ghlactha. Leanfaidh guth Dé ag teacht .ní mar fhorsa ón dtaobh amuigh ch mar guth caoin shlanaithe Dé. Leanfaidh an t-idirphlé seo idir domhan agnóisí nó neamhchreidmheach leis na creidmhigh.
Laistigh den Eaglais féin beidh deighilt ann maidir leis an méid is ceart do theachtaireacht agus cleachtadh na hEaglaise a athrú chun teacht le tuscint a bheith aici le cúinsí agus dearcadh athraithe. In údarás na hEaglaise is féidir láithreacht fáidhiúil a bheith ann a fhógraíonn a teachtaireacht lárnach fiú mura bhfuil sé inghlactha ag roinnt creidmhigh. Bíonn sé deacair in amanna a bhraith an bhfuil dearcadh oifigiúil na hEaglaise fíor-fháidhiúil, i dtraidisiún théacs Ezicéil, nó nach bhfuil ann ach diúltú d’athrú ar bith.
Tá láithreacht fáidhiúil i staid lárnach na healaise i leith na croise i bhforógra an tSoiscéil di: baois do dhaoine áirithe ach cumhacht Dé do chreidmhigh. Is féidir láithreacht fháidhiúil Dé a fheiceáil fiú sam imreas agus i gceistiú laistigh den Eaglais. Bhí ar an Aspal Pól taithí a fháil air seo i gCorint, agus thug sé sin dó rúndiamhair na fulaingthe agus na laige pearsanta a thuiscint, a luaithe a thuig sé gur féidir le laige daonna cumhacht Dé a thaispeáint trí chreideamh i bplean slánaithe Dé. Bhraith muintir bhaile Íosa féin i Nazarat na gnéithe seachtracha i dtaca le Críost. Feiceann an creideamh na rudaí seachtracha agus mar aon leis sin cumhacht Dé ag feidhmiú trína Mhac Iosa.
* * *
An cúigiú Domhnach déag
den bhliain
14 Iúil 2024
Machnamh
Mar a bhí i dtús na gluaiseachta fáidhiúla in Iosrael, uaireanta sa lá atá inniu ann labhraítear faoi dhaoine aonair nó grúpaí mar fháidh, nuair is é an rud atá i gceist ná go raibh fadbhreathnaitheacht acu, nó pleanáilte chun tosaigh. Tá ról fáidhiúil ag an Eaglais, muintir Dé, sa chiall is doimhne, sa mhéid is go leanann siad orthu ag tabhairt fianaise ar fud an domhain ar nochtadh rúndiamhra ríocht Dé. Cuireann Comhairle na Vatacáine é seo i gcuimhne dúinn ina doiciméad ar an Eaglais (mír 12): ‘Comhroinneann daoine naofa Dé freisin in oifig fháidh Chríost: leathann sí amach fianaise bheo dó, go háirithe trí shaol an chreidimh agus an ghrá agus trí ag ofráil íobairt íobairt bhuanmholta do Dhia, is é sin le rá biathra a mbéil ag moladh a ainm (féach Eabhraigh 13:15)’. Tá an téama tógtha suas i gCaiticiosma na hEaglaise Caitlicí le déanaí, agus é ag caint ar an Eaglais, muintir Dé, daoine sagairt, fáidhiúla, agus ríoga iad (míreanna 783, 785).
Is féidir leis an gcreidmheach aonair agus leis an Eaglais iomlán, muintir Dé, inspioráid a fháil dá misean fáidhiúil ó fháithe ar nós Amos, le feasacht ar a bheith glaoite trí bhronntanas an chreidimh ó Dhia chun fianaise a thabhairt do Chríost trí bheatha Chríostaí. Is féidir leo iad féin a chur ar an eolas faoin bhfís a bhaineann le rúndiamhra agus dínit na beatha Críostaí a nochtadh i gCríost, atá curtha os ár gcomhair go hiontach san Epistle chuig na hEifisigh. Is féidir leo cuimhneamh freisin ar an gcaoi ar chuir Íosa, tar éis é a dhiúltú ina bhaile dúchais, a haspail chun láithreacht ríocht Dé a sheanmóir, le glaoch chun aithrí.
B’fhéidir go gcuirfidís na fírinní seo san áireamh go tairbheach agus sinn ag plé le ceisteanna ár linne. Is minic a bhaineann an t-idirphlé seo le cúrsaí tuata, i ndomhan atá ag éirí níos tuata, gan mórán áit do chúrsaí diaga nó creidimh ná do na héilimh a dhéanann teachtaireacht Chríost ar ríocht Dé, agus rúndiamhair an tslánaithe don chine daonna atá inti. Is féidir leis an gcreideamh Críostaí seo cothromaíocht a thabhairt san idirphlé sin.
* * *
An séú Domhnach déag
den bhliain
21 Iúil 2024
Machnamh
Seasfaidh idéalachas imní an aoire do thréad Dé i gcónaí. Cé go bhféadfadh na ‘caoirigh’ a bheith caillte agus scaipthe, áfach, ní léir go bhfuil suim acu san aoire, go háirithe mura dtaitníonn an t-aoire leo. Tharla sé cheana féin i dtráth Íosa. Bhí lucht leanta aige i rith a shaoil, ach níor éirigh thar barr lena theachtaireacht, mar a chuir an luath-Eaglais i láthair, iad siúd a mheas sé a bheith caillte le linn a mhinistreachta sa Ghailíl.
Sa lá atá inniu ann cé go mbraitheann go leor daoine caillte, agus go lorgaíonn siad treoir sa saol, ní mhealltar iad chuig teachtaireacht Chríost nó a Eaglais. Fágann an mearbhall mór i go leor ábhar, agus roinnt scannail laistigh den Eaglais, fiú le ministrí creidimh, chomh maith le creidmhigh dílis do chleachtadh a gcreidimh. Cuireann roinnt daoine an milleán ar cheannairí na hEaglaise. Gan dabht bhí, agus tá, teipeanna tromchúiseacha i roinnt ceannairí Eaglaise agus ní mór feabhas a chur ar riarachán na hEaglaise chun teacht le dúshláin ár linne. Ní bhíonn sé éasca i gcónaí a chinnesdh cad is ceannaireacht Eaglaise chuí ann, nó cad ba cheart di a dhéanamh.
Is é an rud a ghlaotar air sa lá atá inniu ann, agus rud a bhfuil an-eolas ag an Eaglais féin air, ná aitheantas don chás maidir le creideamh agus cleachtas reiligiúnach, atmaisféar gníomhach frith-reiligiúin, agus an gá comhfhreagrach le soiscéalaíocht nua.
Caithfidh an soiscéalaíocht nua seo feidhmiú ag leibhéil éagsúla, ón dtaobh teagaisc agus ón dtaobh tréadach, feasach ar na hagóidí i gcoinne an chreidimh i nDia agus an creidimh Chríostaí, agus an neamhshuim atá ag go leor maidir le cleachtadh a gcreidimh. Beidh air bealaí a aimsiú chun teagmháil a bhunú leo siúd ar chóir teachtaireacht slánaithe Chríost a thbhairt chucu. Ní mór a chreideann gur chóirteachtaireacht an tSoiscéil le fógairt nniu mar a rinneadh i laethanta Íosa, i laethanta Phóil agus na luath-Eaglaise.
* * *
An seachtú Domhnach déag
den bhliain
28 Iúil 2024
Machnamh
I gcuntas Naomh Pól ar institiúid na hEocairiste, tar éis coisricthe an aráin agus an fhíona araon dúirt Íosa: ‘Seo é mo chorp... Is é an cupán seo an chonradh nua i mo chuid fola. Déanaigi é seo mar chuimhne orm.’ (1 Corantaigh 11:23-25). Mar gheall ar na briathra seo, maidirleis an gcuimhne i gceist gis é an cuimhneachán ar dtús, agus bhí, bás, aiséirí agus ardú céime Chríost ar dheis Dé. Meabhraíonn na dílis iad seo, agus i ngach Aifreann tar éis an choiscthe meabchraíonn an ceiliúraí iad i nguí chun Dé an tAthair.
Mar sin féin, meabhraíonn an Eocairist freisin go léir a seasann beatha agus bás Chríost dó: a bhéilí leis na daoine imeallaithe, iolrú na n-arán chun an
t-ocras a bheathú, a imní faoi na sluaite a cailleadh i gcathair ghríobháin na beatha, an teagasc a bhí beartaithe aige chun brí a thabhairt do saol daonna an duine, an cúram atá air maidir le saol an phobail agus gach rud atá ag teastáil chun é a thabhairt i gcrích.
Baineann an Eocairist go mór le láithreacht Chríost, lena láithreacht fíor. Leagann Caitlicigh béim ar a láithreacht dáiríre san Eocairist, mar atá in áirithe sa tabernacle. Meabhraíonn an Eocairist a láithreacht fíor in aon ghéarchéim nó cás, mar a bhí sé leis na haspail, sa bhád, le linn na stoirme, tar éis iolrú na builín agus ócáidí eile.
Is é atá san Eocairist, agus meabhraíonn sé, gurb é Íosa fíor-arán na beatha, an saol fíor. Tháinig sé mar arán na beatha, chun na beatha a thabhairt agus a thabhairt go dtí an iomlán.
Baineann an Eocairist le maireachtáil an phobail, le comaoineach le Críost agus lena chéile – chun téama na Comhdhála Idirnáisiúnta Eocairisteach i mBaile Átha Cliath a thabhairt chun cuimhne.
Bhí an tAifreann mar chroílár shaol na hÉireann leis na cianta. Go maire sé mar sin i gcónaí, ós é an t-ócáid is féidir linn Críost a bheith i láthair linn trí léamha an Domhnaigh chun a theachtaireacht shábháilte a thabhairt, mar a bhí ina mhinistreacht sa Ghailíl ag teagasc tamall fada dúinn ionas go mbeidh treoir againn sa domhan ina bhfuilimid. beo, ní mar chaoirigh gan aoire.
* * *
An tOchtú Domhnach Déag
den Bhliain
4 Lúnasa 2024
Machnamh
An té a thiocfaidh chugam, ní bheidh ocras air go deo; an té a chreideann ionam, ní bheidh tart air choíche. (Eoin 6:24-35)
Leanann an léacht seo ar aghaidh le teachtaireacht Íosa iolrú ar na builíní agus na héisc. Tá Capernáum anois mar chroílár dioscúrsa Íosa. Cé nach gcuirtear in iúl dó i dtéacs seo de Shoiscéal Eoin, bhí iomrá ar Capernaum mar an áit a ndearna Íosa an chuid is mó dá mhíorúiltí, agus thabharfaí breithiúnas air de bharr a mhíchreidimh (féach Matha 11:25; Lúcás 10:15). Mar fhreagra ar cheist faoi cathain a tháinig sé go Capernáum, d’fhreagair Íosa nach raibh spéis acu ann mar gheall ar chomharthaí a rinne sé, is é sin míorúiltí a léiríonn fírinne níos airde, ach toisc gur ith siad a sáth de na builíní. Bhí a spéis sa rud tadhail, ábhartha, seachas i dtábhacht spioradálta an mhíorúilt. Míníonn Íosa ansin an léiriú ar thraidisiún bíobalta an mhanna sa ré nua, is é sin a mhisean féin ón Athair. Sa téacs seo tá imeart focal ar an théarma amháin a aistríotar mar ‘saothar, saothraigh, obair, déanamh’, gan an bia a théann amú a shaothrú ach ar bia a mhairean don bheatha shíoraí. Aithníonn Íosa é féin freisin mar Mhac an Duine, agus é séalaithe go fírinneach ag Dia an tAthair. Leanann an imirteas ar an bhfocal ‘obair’ fós: Fiafraíonn a lucht éisteachta cén obair í an obair atá ag teastáil ó Dhia. Is é freagra Íosa gurb í ‘obair Dé’ (seachas ‘obair do Dhia’) ná creideamh in Íosa a sheol Dia amach. Ní obair dhaonna, saothar daonna,ach is obair Dé atá i gceist, oibriú Dé trí bhronntanas diaga chreideamh in Íosa mar fhoinse na beatha fíor. Ba bhronntanas Dé é an manna agus ní ó Mhaois. Is é fíor-arán Dé an t-arán, nó an té (Íosa Mac an Duine) a tháinig anuas ó neamh, agus a thugann beatha don domhan. Is é substaint an dioscúrsa, mar sin, gur tháinig Íosa anuas ó neamh chun treo sa bheatha a thabhairt do dhaoine, trína theagasc, trína phearsa, san Eocairist, agus chun gach a theastaíonn chun treo a thabhairt sa bheatha agus an neart le maireachtáil ann. ag cloí le plean an Athar.
* * *
An Naoú Domhnach Déag
den bhliain
11 Lúnasa 2024
Machnamh
Cuireann léachtaí ón Litir chuig na hEifisigh i gcuimhne dúinn cé chomh lárnach is atá an fhírinne, an oscailteacht agus an trédhearcacht sa bheatha Chríostaí, i ghnáth-chursaí an lae chomh math le cúrsaí poibli. Leagann Pól béim ar seo gur chóirgo mbeadh an fírinne ag lonradh go,poiblí i ngach gné den bheatha Chríostaí, agus tríd sin a bheith ina sampla do na neamhchreidmhigh. Ba cheart dúinn go léir bréag a chur dinn, agus an fhírinne a labhairt lenár gcomharsana, óir is baill dá chéile sinn (Eifisigh 4:25). Tá an pobal Críostaí séalaithe le Spiorad Naomh Dé. Is trua leis an Spiorad Naomh seo n t-éitheach (Eifisigh 4:30). Uair amháin nuair a chuir an eaglais i gCoraint lúbaireacht i leith Phoil , gur dublálaí de shaghas éigin é, ag rá rud amháin agus ag déanamh rud eile, d’fhreagair sé go láidir. Bheadh a leithéid d’iompar ina bhréagnú iomlán ar a mhisean ó Chríost. Labhraíonn sé go práinneach: ‘Go deimhin, is é seo ár gcúis mhorala, fianaise ár gcoinsiasa go raibh ár n-iompair de réir naaofacht agus ionracas (nó trédhearcacht) Dé os comhair an tsaoil, muid ar fud an domhain le macántacht agus le macántacht dhiaga, ní trí eagna dhaonna ach trí ghrásta Dé. Deir sé leo ‘Níí scríobhaimid rud ar bith sios inár ltreacha chugaibh rud ar bith seachas an méid is féidir libh a léamh iontu nó a thuigeann sibh astu’. Sa Laidin agus sa Ghréigis den fhocal ‘sincerity’ d’fheicfeadh daoine áirithe léiriú ar thrédhearcacht. D’fhéadfaí féachaint ar ‘sincerity’, sa Laidin (sincerus) mar crud a thagann ón sine cera, ‘gan céir’, agus an focal Gréigise eilikrineia mar a bhaineann leis an bhfocal Gréigise le haghaidh ‘gréine’ (helios) agus breithiúnas (krino) – chomh trédhearcach agus an ghrian ag taitneamh trí ghloine ghlan.
Leag Íosa béim ar an ngá atá le trédhearcacht i saol a lucht leanúna. Bhí a gcuid gníomhartha chun a gcuid féin féin istigh a léiriú. Cáineadh sé go mór hypocrisy sa reiligiún, seó amuigh gan substaint inmheánach. Tugtar salann an domhain agus solas an domhain ar a lucht leanúna. Trína ndea-oibreacha soláthróidh siad a solas os comhair daoine eile, ionas go bhfeicfidh siad a ndea-oibreacha agus go dtabharfaidh siad glóir dá nAthair atá ar neamh.
Trína ngnáthshaol laethúil, iompraíonn lucht leanúna Chríost an finné seo, mar a rinne siad ar feadh na gcéadta bliain nuair a spreag teagasc soiléir Íosa sna Soiscéil agus Phóil agus a lucht leanúna sa Dara Léacht d’Aifreann an Domhnaigh iad.
* * *
Toimhde na Maighdine Beannaithe Muire
15 Lúnasa 2024
Machnamh
Bean a bhí maisithe leis an ghrian ina seasamh ar an ngealach. (Apocalypse 11:19; 12:1-6,10). Le céad bliain anuas tá an bhean sa sliocht seo a thuiscint mar Mhuire, máthair an Meisias, agus tá tionchar ag an tuiscint seo léirithe ar an téacs, i dealbha agus pictiúir. Ní dhéanann an tuiscint seo ar bhunchiall an téacs ceartas dá léamh. Agus i dtráchtaireacht Ghaeilge an ochtú haois ar an téacs tuigtear gurb í an Eaglais an bhean a bhfuil an ghrian uirthi. Chun tuiscint a fháil ar bhrí bhunaidh an téacs is fearr é a chur le cúlra leabhar an Apocalypse ina iomláine. Sa téacs seo, mar atá in áiteanna eile, tá Eoin ag tarraingt ar shaibhreas íomháineachais thraidisiúnta, bhíobla, Ghiúdach agus neamh-Ghiúdach.
Mar chúlra don téacs seo tá fís ag Eoin de Theampall Dé ar neamh a osclaíodh agus Áirc an Chúnaint le feiceáil laistigh de, ag léiriú láithreacht neamhaí Dé á dhéanamh infheicthe don fhíseach Eoin le haghaidh nochta ar domhan. Is é an comhartha mór a bhí le feiceáil ar neamh a chur in iúl arna léiriú ag bean maisithe leis an ghrian. Is dócha gurb í an bhean Iosrael neamhaí, muintir Dé, ar tí breith a thabhairt don Meisias. Féadfaidh an choróin dhá réalta déag ar a ceann dhá threibh dhéag Iosrael a léiriú. Bhí sí ag iompar clainne agus i mbun saothair, leis na léanta eascatolagaca a bheadh i dtraidisiún an Bhíobla agus Giúdach roimh theacht an Meisias.
Is féidir aithint bhean an téacs le Muire a fheiceáil mar chríoch le forbairt fhada. Bhí sí mar chuid den naimhdeas sin idir an nathair agus an daonnacht, an Meisias agus a mháthair, Iosrael nó Muire. Tá a Deastógáil mar chuid de bhua deiridh Dé ar an nathair ársa, atá le feiceáil i léiriúcháin ealaíne Mhuire mar shatailt ar an nathair.
* * *
An fichiú Domhnach den bhliain
18 Lúnasa 2024
Machnamh
Tá téamaí athfhillteacha ag an drámadóir Éireannach Tom Murphy ina dhrámaí lena n-áirítear cuardach na fuascailte agus an dóchais i ndomhan atá tréigthe ag Dia de réir dealraimh agus lán le fulaingt. Déantar an téama a iniúchadh ina dhráma The Sanctuary Lamp (ar lasadh os comhair Naomh-Shacraimint mar Íomhá de láithreacht Chríost) Scrúdaíonn an dráma seo mórthéamaí fuascailte, grá, chiontachta, spioradáltachta agus bheith ann – nó neamhbheith – Dé. Léirítear ann iad siúd atá ag streachailt gan tada agus iad ag féachaint le brí de chineál éigin a fháil dá saol. Mar aon le go leor d’obair Murphy déileálann an dráma seo leis an gcath in aghaidh an nihileachais agus aimsíonn sé cineál fuascailte agus dóchais i gcumas an chine dhaonna comhbhá, grá a léiriú agus spioradáltacht aonair a aimsiú. Éiríonn an Lampa féin ina íomhá de sholas anam an duine nach bhfuil baint aige le dogma nó reiligiún
Thar na gcéadta bliain, agus inár lá féin, bualaimid le gearán faoin gcaoi a gcuirtear an teagasc Caitliceach ar Láithreacht Fhíor-Chríost in iúl. Tá creideamh Caitliceach sa fhíorláithreacht curtha in iúl ar feadh na gcéadta bliain ina úsáid i slite éasúla (abhlanna coisricthe do na heasláin lasmuigh den Aifreann, áirithint na Sacraiminte Beannaithe agus a leithéid). Níor cheart dearmad a dhéanamh choíche gur rúndiamhair an chreidimh í an láithreacht dhiaga seo.
Ós rud é gur rúndiamhair é an creideamh in Íosa mar Arán na Beatha agus mar Shlánaitheoir an domhain, agus toisc nach féidir le haon duine teacht chuige gan cuireadh an Athar, tá urnaí ar son creideamh i gCríost riachtanach.
* * *
An tAonú Domhnach is Fiche
sa bhliain
25 Lúnasa 2024
Machnamh
Bhí an teaghlach, mar dhúshraith na sochaí, á rialú ag sraith rialacha príobháideacha ó aimsir luath, sa tsochaí shibhialta agus reiligiúnach araon. De réir mar a dhaingnigh an eaglais Chríostaí ó chreidmhigh aonair go teaghlaigh iomlána chuir sí cóid dá leithéid le chéile dá baill féin. Tá samplaí againn díobh i litreacha an Tiomna Nua, a d’fhéadfadh a bheith fós mar threoir agus mar inspioráid do theaghlaigh sa lá atá inniu ann, ag tabhairt aird chuí ar athrú na gcoinníollacha thar an dá mhíle bliain idir an dá linn.
Is cuma cén caidreamh a bhí sa ghrúpa seo, agus cé a bhí faoina réir (bean chéile le fear céile, sclábhaí le máistir), do chách, bhí pearsa Chríost agus a theagasc ar an gcaidreamh frithpháirteach lárnach.
Ábhar eile is ea an chaoi a dtarraingítear inspioráid ó na léachtaí seo do theaghlaigh Chríostaí inniu. Caithfidh pearsa Chríost agus cad a chiallaíonn sé a bheith lárnach. Freastalóidh go leor leanaí fad is mionúir iad ar Aifreann an Domhnaigh lena dtuismitheoirí, ach nach dtéann a thuilleadh ina dhiaidh sin, bíodh nach ionann sin agus an creideamh a shéandh. Is faoi na tuismitheoirí a ndícheall a dhéanamh iad a ullmhú le leanúint ar aghaidh le saol urnaí (beagán urnaí nach bhfuil éasca) nuair a thosaíonn siad ar shaol neamhspleách. Tugtar eolas ar chreideamh do dhaoine fásta agus óga thar an méid is féidir a chur in iúl ag Aifreann an Domhnaigh. Ní mór do thuismitheoirí féachaint conas é seo a bhaint amach. Is féidir cabhrú le teagmháil a dhéanamh le leabhair agus le heagraíochtaí a dhéileálann leis an gceist. Ach tá ról lárnach an teaghlaigh, na dtuismitheoirí agus na bpáistí mar aonad, i dtuiscint agus i dtabhairt ar láimh an chreidimh, an chreidimh i gCríost, agus an Eaglais chomh lárnach agus a bhí riamh.
* * *
All Irish homily texts for the three years by Máirtín Mac Conmara MSC as in ‘Sunday Scripture Online’ have been published by ‘An Sagart’, Maynooth, under the titles Machnamh 1, 2, 3 at €10.00 per volume.